Infodemia

W mediach, często przewijają się tematy fake newsów oraz dezinformacji, jednak w większości dotyczą one znanych psychologicznych i medialnych efektów lub przenoszą bezrefleksyjnie wyniki badań społeczeństw zagranicznych na grunt polski. Chcielibyśmy wypełnić lukę w analizie percepcji ryzyka a COVID-19 w Polsce, zwłaszcza w praktycznym kontekście.

W badaniach praktyk higienicznych (np. BVA), czy wiedzy o chorobach przenoszonych drogą płciową (np. WHO Europa) polskie społeczeństwie przed pojawieniem się SARS-CoV-2 było w ogonie Europy w wiedzy o chorobach zakaźnych.

Nawet z profesjonalistami medycznymi bywa różnie, zwłaszcza iż epidemiologia jest interdyscyplinarną dziedziną nauk łączącą medycynę nauki społeczne i nauki obliczniowe. Mniej niż połowa polskich studentów medycyny nie wiedziała w badaniu postaw wobec izolacji standardowej o istnieniu Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób. Lekarze kończący najstarszą uczelnie medyczną w Polsce nie odróżniają epidemiologii do mikrobiologii, bo w ramach swoich rezydentur kierują się z zamiarem konsultacji celowanej antybiotykoterapii do epidemiologów. Doradcy Ministra Zdrowia popełniają podstawowe błędy w komunikacji ryzyka zakażenia, czy presji wirusa nie potrafiąc poprawnie zastosować interpretacji czułości i swoistości testów.

W związku z powyższym skuteczna komunikacja oraz wpływanie na behawior społeczeństwa (co jest wciąż podstawową metodą zwalczania i zapobiegania COVID-19) obecnie wydaje się być priorytetem na styku nauk społecznych i medycznych.

Wybrane przebiegi zainteresowania w Google i artykułach wraz z krzywą chobobowości (14-dniowa zapadalność) z epidemicznym przyrostem zakażeń od połowy połowy września

My pracujemy nad analizą treści śladu cyfrowego istotnego z perspektywy epidemiologii chorób zakaźnych.

Zestawienie częstości wyszukiwań frazy “Koronawirus” w różnych mediach (Google, Youtube, Wikipedia, Twitter) według wydzielonych faz zainteresowania. Wykres przedstawia szeregi czasowe znormalizowane do 100 według wartości maksymalnej dla każdej serii. Na wykresie zaznaczono 6 faz zainteresowania 1) faza “chińska” (pojawienie się COVID-19 w Chinach), 2) faza „włoska” (druga faza związana z przywleczenie wirusa do Włoch), 3) faza oczekiwania (rozbudzanie świadomości epidemiologicznej i oczekiwanie na pierwszy przypadek w Polsce); 4) faza epidemii i restrykcji; 5) Faza fizycznego dystansu i obostrzeń; 6) Wprowadzenie Tarczy Antykryzysowej 7) Faza zdejmowania restrykcji. Linia pionowa oznacza pierwszy potwierdzony przypadek zakażenia w Polsce (4.03.20).

Przyglądamy się mediom tradycyjnym oraz społeczno-kontentowym, ze względu na istotne różnice między tymi platformami komunikacyjnymi.

Przebiegi krzywych zainteresowania normalizowane wygładzone 5-dniową średnią kroczącą z naniesioną zapadalnością na COVID-19

Do głównych wyników naszych wstępnych badań należą:

– wykazanie antykorelacji między fizyczną presją wirusa w środowisku (rzeczywiste ryzyko zakażenia) a percepcją zakażenia w populacji ogólnej;

– podkreślenie znaczenie ogłoszenia działań prewencyjno-mitygacyjnych wobec ich rzeczywistego wprowadzenia;

– przedstawienie trajektorii dyskursu w tym jego głównych tematów oraz związanych z nimi emocji;

– wyodrębnienie użytkowników aktywnych (np. postępująca medykalizacja słownictwa na Twitterze) oraz pasywnych (np. tematy medyczne rzadko pojawiają się w popularnych artykułach, a zdecydowanie dominującym tematem związanym z pandemią był sport).

W badaniach chcielibyśmy omówić niektóre zachowania zbiorowe i społeczne reakcje na wdrażane i zwalniane w trakcie pandemii obostrzenia sanitarne. Obserwacje przynoszą wnioski o rygoryzmie Polaków względem reżimów sanitarnych, skali poszukiwań informacji na tematy związane z zachorowaniami i możliwościami utrzymania tych rygorów (np. poszukiwanie maseczek ochronnych). Chcielibyśmy przedyskutować najważniejsze źródła wiedzy o rozwoju epidemii i ocenić, jak subiektywne ryzyko zarażenia się może różnicować zachowania mitygacyjne. Ważnym wątkiem będzie również dyskusja nad rolą WHO w rozpowszechnianiu informacji i przestrzeganiu zaleceń sanitarnych.

Wyniki analiz infodemii w Polsce zostały już częściowo opublikowane:

  • Andrzej Jarynowski, Alexander Semenov, Monika Wójta-Kempa, Vitaly Belik, „Social dimension of COVID-19 pandemic in Poland on the Internet”, Talk at the COSTNET Virtual Conference, LMU München, 10th July 2020
  • Jarynowski A, Semenov A, Belik V. Protest perspective against COVID-19 risk mitigation strategies on the German Internet. InInternational Conference on Computational Data and Social Networks 2020 Dec 11 (pp. 524-535). Springer, Cham.
  • Jarynowski A, Wójta-Kempa M, Belik V. Perception of €œcoronavirus on the Polish Internet until arrival of SARS-CoV-2 in Poland, 2020 Nursing and Public Health Health 2020;10(2).
  • Jarynowski A, Wójta-Kempa M, Płatek D, Czopek K. Attempt to understand public health relevant social dimensions of COVID-19 outbreak in Poland. Society Register 2020, 4(3), 7-44.
  • Jarynowski A, Wójta-Kempa M, Belik V. TRENDS IN PERCEPTION OF COVID-19 IN POLISH INTERNET, Polish Epidemiological Review. 2020. 74 (2), 258-275
  • Jarynowski A, Wójta-Kempa M. Exploring the link between risk perception in internet media and the prevalence of COVID-19 in Europe. International Journal of Infectious Diseases. 2021 Feb 1;103:450-1.

Badania realizowane przez Instytut Badań Interdyscyplinarnych w Głogowie/Wrocławiu współfinansowane przez Europerskie Sekretarium Udostępniania Danych EOSC 48